LUF-subsidies voor interdisciplinair onderzoek
Welke effecten hebben grote infrastructuurprojecten in Afrika op burgers, de economische kansen en sociale marginalisering? En hoe beïnvloedt landbouwgrond de lever? Twee onderzoeksvragen die dankzij subsidies van het Leids Universiteits Fonds nader onderzocht kunnen worden.
Het project ‘Sea-ing Africa: Tracing Legacies and Engaging Future Promises of ‘Big’ Infrastructure Projects in Port City Regions in Ghana and Morocco’ is gehonoreerd met de LUF Stimuleringssubsidie van € 150.000. De onderzoekers van dit project zijn dr. Sabine Luning en prof.dr.ing. Carola Hein (Sociale Wetenschappen), prof.dr. Marleen Dekker en dr. Akinyinka Akinyoade (Afrika Studie Centrum Leiden, ASCL) en prof.dr. Léon Buskens (Geesteswetenschappen, Nederlands Instituut Marokko).
Met de tweede Stimuleringssubsidie van € 150.000 kunnen dr. Milena Schönke (LUMC) en dr. Emilia Hannula (Wiskunde en Natuurwetenschappen) aan de slag met hun project ‘Of farmers, food and fatty livers: Effect of agricultural practice on liver health'.
‘Sea-ing Africa’
Infrastructuurprojecten in havenregio’s in Ghana en Marokko vormen de focus van de samenwerking binnen ‘Sea-ing Africa’. Infrastructuurprojecten zijn lang beschouwd als domein van ingenieurs en planologen, maar recent groeit het inzicht dat een interdisciplinaire aanpak nodig is voor goed begrip van de impact van infrastructuur op de samenleving.
Er is een bredere blik nodig, zegt dr. Sabine Luning. 'Infrastructuur is zoveel meer dan een bouwwerk. De komst van een haven, een weg of spoorlijn is altijd onderdeel van geopolitieke, socio-economische en politieke processen, en is gestoeld op culturele waarden over ‘de toekomst’ van de samenleving; de projecten hebben een grote impact op de bevolking en de omgeving. Maar wat draagt het nu precies bij aan ontwikkeling? En voor wie? Dat zijn vragen die we als groep willen beantwoorden.'
'In ons onderzoek kijken we daarom naar de effecten van transnationale infrastructuurprojecten voor burgers, landgebruik, economische kansen en sociale marginalisering. Het doel van onze transdisciplinaire samenwerking is inzichten te verkrijgen hoe zulke projecten eerlijker en duurzamer kunnen. In Ghana doen we dit rond de infrastructuur projecten bij de havenstad Takoradi en in Marokko bij de Tangier-Agadir Corridor. We integreren dit onderzoek met Fieldschools voor MA-studenten van Culturele Antropologie en African Studies.'
Een belangrijk onderdeel van het onderzoek is het aanscherpen van de onderzoeksvaardigheden van de studenten, zegt Luning. 'Dat ze naar beide locaties – in Marokko en Ghana - gaan, dat zal hun blik echt verruimen. Macroprojecten gaan dan leven, als de studenten kunnen zien wat die projecten doen met lokale verhoudingen tussen mensen. Ze leren grote maatschappelijke transities te bestuderen in concreet veldwerk. Ze raken vertrouwd met verschillende disciplinaire methoden om te kijken naar processen van planning, bouw en impact van infrastructuurprojecten: hoe doe je onderzoek bij een haven, een ingenieursbureau, een bouwlocatie, en langs een spoorlijn?'
Beïnvloedt landbouwgrond steatotische leverziekte?
Wereldwijd hebben zo'n 2 miljard mensen de zogeheten ‘vette leverziekte’, een nare aandoening die kan leiden tot littekenweefsel in de lever en leverkanker. 'Daarmee is het één van de meest voorkomende ziektes,' zegt dr. Milena Schönke. 'En omdat er geen medicijn tegen bestaat, is het zaak dat we deze ziekte te lijf gaan door aanpassingen in onze levensstijl.' Met hun onderzoek hopen Schönke en dr. Emilia Hannula daaraan bij te dragen.
'Onze hypothese is dat landbouwgrond effect heeft op de samenstelling van het microbioom van de darmen en daardoor op steatotische leverziekte. Het microbioom – het samenspel van micro-organismen zoals bacteriën, virussen en gisten – wordt beïnvloed door wat we eten; en de groenten en fruit die wij eten, worden op hun beurt weer beïnvloed door het microbioom van de landbouwgrond waarin of waarop ze groeien. En nu is het opvallend dat mensen met een vette lever een minder gevarieerd microbioom in hun darmen hebben.'
'Om te onderzoeken of onze hypothese klopt, gaan we muizen met een steatotische leverziekte 16 weken bijvoeden. Dat doen we met rauwe wortels die uit verschillende soorten landbouwgrond komen en we vergelijken die met wortels die steriel gekweekt zijn. Na 16 weken analyseren we de levers; blijkt dan dat er inderdaad een verband is tussen de samenstelling van landbouwgrond en steatotische leverziekte, dan kunnen we een groot onderzoek starten naar het effect van landbouwprocedures op onze algehele gezondheid. En daar rollen ongetwijfeld adviezen tot verbetering van het telen van groenten en fruit uit.'
Dat ze voor haar onderzoek een samenwerking buiten haar eigen faculteit kan aangaan, spreekt haar erg aan, zegt Schönke. 'Het mooiste aan de wetenschap is dat je ergens heengaat waar nog nooit iemand geweest is. Maar daar alleen komen lukt niet, je moet expertises samenbrengen en connecties maken waar je verder op kan bouwen. Want alles wat cool is in de wetenschap, gebeurt op zulke kruispunten.'
Waarom een LUF Stimuleringssubsidie?
De complexe maatschappelijke vraagstukken van deze tijd vallen zelden binnen de kaders van één vakgebied of specialisme. Bij het zoeken naar oplossingen is het daarom belangrijk dat wetenschappers over de grenzen van hun eigen domein heen kijken. Dat leidt tot nieuwe inzichten en samenwerkingsvormen en een grotere bijdrage aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Om interfacultaire projecten verder aan te jagen, kent het LUF twee subsidies van € 150.000 toe.