Een langer leven voor gewassen

Verspreid over het Klein Auditorium in het Academiegebouw zitten ongeveer twintig mensen, gescheiden door de noodzakelijke 1,5 meter afstand. Hier ontvangt Omid Karami de Krijn Rietveld Memorial Innovation Award, een nieuw initiatief van het Leids Universiteits Fonds en de Koninklijke DSM ter nagedachtenis van Krijn Rietveld (zie kader). De prijs erkent en beloont excellentie in innovatief onderzoek dat bijdraagt aan een betere samenleving.

Karami ontdekte een levensverlengend gen in planten, waardoor eenjarige planten na de bloei kunnen blijven groeien, in plaats van dat ze afsterven. Deze resultaten zijn veelbelovend voor de landbouw, waar veel gewassen eenjarig zijn, zoals rijst en tarwe. Het wordt nu denkbaar om meerdere keren van hetzelfde gewas te kunnen oogsten en zo de opbrengst per plant te verhogen. Karami en zijn collega's publiceerden hun bevindingen in het gerenommeerde tijdschrift Nature Plants.

Een groot verlies

‘Wat een sfeervolle ruimte, geweldig om hier samen te zijn om Omid Karami te eren’, zegt DSM-directeur Wim Klop bij de opening van de ceremonie. Na een gesprek over DSM en haar geschiedenis vertelt Klop wie Krijn Rietveld was en waarom hij zo'n belangrijk man was. ‘Krijn promoveerde in de biochemie aan de Universiteit Leiden, waarna ik vele tientallen jaren met hem bij DSM heb gewerkt. Hij heeft me altijd geïnspireerd en hij had een bijzonder warme persoonlijkheid. Zo kon hij met zijn gevoel voor humor een vergaderzaal tot rust brengen tijdens een verhit overleg. Het was een enorme schok en een groot verlies toen hij in 2018 overleed.’

DSM en de link met Leiden

Het blijkt dat het lot van Krijn Rietveld, DSM en de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen sterk met elkaar verweven zijn. Decaan Michiel Kreutzer vertelt dat zijn eerste baan na zijn studie bij DSM was. Vervolgens bedankt hij zijn voormalige werkgever voor het mogelijk maken van deze onderscheiding. ‘Het is geweldig om getalenteerde wetenschappers te eren en we zijn blij dat we de uitreiking kunnen houden in een omgeving die past bij het feestelijke karakter van de prijs.’

Gilles van Wezel, wetenschappelijk directeur van het Instituut voor Biologie Leiden (IBL) beschrijft zijn band met Rietveld: ‘Ik heb hem nooit persoonlijk ontmoet, maar er is een grote band. Ik werk nog steeds aan Streptomyces, een groep bacteriën die Krijn Rietveld in zijn proefschrift bestudeerde. Het vormt zelfs de basis van mijn hoogleraarschap hier in Leiden. Onlangs kwam ik per toeval zijn proefschrift tegen in een lade bij het IBL. Ik heb het hele proefschrift met grote belangstelling gelezen, het is echt spannende wetenschap.’ Van Wezel kwam er zelfs achter dat Rietveld en hijzelf co-auteurs zijn van dezelfde wetenschappelijke publicatie. 

Tot slot is er nog een andere toevallige connectie tussen DSM en Leiden. Karami's groepsleider Remko Offringa van het IBL vertelt hoe hij en zijn collega's een gen-bewerkingstechniek gepatenteerd hebben. ‘We hebben toen een spin-off opgericht, Add2X, en hadden een commerciële partner nodig. Uiteindelijk besloot DSM met ons samen te werken.’ Toen Karami bij Offringa's lab aan de slag ging, is hij uiteindelijk met dat werk verder gegaan. ‘En dat resulteerde erin dat Omid het levensverlengend gen ontdekte, een verjongingsmiddel voor planten.’ 

‘Een waardige winnaar’

Ida Haisma is de directeur van het Leiden Bio Science Park en jurylid van de prijs. Ze benoemt een aantal criteria waaraan de prijswinnaar moet voldoen: de winnaar moet onderzoek doen in de bio- of datawetenschappen, hoogwaardige output leveren en een bijdrage leveren aan de Sustainable Development Goals. ‘Wij loven de uitstekende kwaliteit van zijn onderzoek en de potentiële impact op de samenleving. Omid's werk zou kunnen bijdragen aan het verhogen van de opbrengst van gewassen en daarmee aan het verminderen van honger in de wereld. Daarom is Omid een waardige winnaar van de eerste editie van deze prijs.’ Haisma wijst erop dat het geweldig zou zijn als deze ontdekking zou leiden tot een nieuwe startup, of als commerciële partners het zouden kunnen toepassen. ‘En als jury denken we dat dit zeker gaat gebeuren.’

Meer duurzame landbouw

‘Dankjewel iedereen,’ zegt Karami in zijn speech. ‘Het is een grote eer dat ons werk deze prijs heeft gekregen, het betekent echt veel voor mij.’ Hij noemt het onderzoek een lange en moeilijke periode, met veel uitdagingen. ‘Ik wil ook graag mijn vrouw bedanken, die mij gedurende het hele project ontzettend heeft gesteund.’ Karami hoopt dat zijn ontdekking bijdraagt aan een duurzamere landbouw. ‘Het zou kunnen helpen om eenjarige gewassen te veranderen in langer levende planten. We willen deze uitvinding dan ook graag op de markt brengen.’ Hij denkt zelfs dat het mogelijk is om meerdere oogsten van één gewas in een jaar te hebben, iets wat zeer gewild is in de landbouw. ‘Wie weet wat er met hard werken in de toekomst mogelijk is.’

Delen op Facebook Delen op X Delen op LinkedIn Delen via WhatsApp Delen via Mastodon Redactie Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen