Het Legatum Stolpianum is een vijfjaarlijkse prijs ter bekroning van een aan een Nederlandse universiteit verdedigd proefschrift met een prominente ethisch-wijsgerige component. De prijs werd dit jaar toegekend aan niet één, maar twee wetenschappers: dr. Yara Al Salman (Universiteit Utrecht) en dr. Ype de Boer (Radboud Universiteit). 

Voorzitter van het curatorium prof.dr. Ineke Sluiter: 'De jury had een zware taak dit jaar, want er waren veel inzendingen van hoge kwaliteit. Het leverde geweldige gesprekken op. Uiteindelijk hebben we met heel veel plezier besloten dat we dit jaar twee toekenningen zouden doen, twee heel verschillende proefschriften, allebei uitmuntend op hun eigen manier.'

Filosofische grondslagen van groepseigendom

Als politieke filosofie zich richt op eigendom, gaat het in de regel om publiek en particulier eigendom, waarbij groepseigendom vaak over het hoofd wordt gezien. Groepseigendom omvat verschillende vormen, zoals coöperaties voor bossen, weidegronden, irrigatiesystemen, energiebronnen, verzekeringsfondsen en winkels. Dr. Yara Al Salman – universitair docent Ethiek en Politieke Filosofie – onderzocht in haar proefschrift 'Sharing in Common: A Republican Defence of Group Ownership' de filosofische basis hiervan. Ze betoogt dat groepseigendom gerechtvaardigd is wanneer het principes van 'basale non-dominantie' volgt, wat betekent dat leden geen willekeurige macht over elkaar hebben. Haar werk biedt een nieuw normatief kader voor het ontwerpen en evalueren van groepseigendom, met belangrijke maatschappelijke implicaties. De jury van het Legatum Stolpianum prees het proefschrift om zijn grondige analyse, interdisciplinaire benadering en positieve visie op de toekomst.

'Dit proefschrift schetst werkelijk een betere toekomst voor onze samenlevingen'

Jurylid prof.dr. James McAllister: 'Dit proefschrift schetst werkelijk een betere toekomst voor onze samenlevingen, waarin burgers zich vrijwillig en eerlijk in uiteenlopende configuraties organiseren om dingen gedaan te krijgen.' Dr. Al Dr. Al Salman toonde zich zeer vereerd dat ze de prijs op haar naam mag schrijven: 'En wat leuk dat ik die eer kan delen met Ype! Ik hoop dat er nu meer aandacht komt voor de onderwerpen die ik behandel in mijn proefschrift, namelijk het belang van groepseigendom en de manieren waarop economische instituties kunnen bijdragen aan emancipatie of juist aan onrechtvaardige hiërarchieën.' 

De theorie van een gelukkig leven

De tweede prijswinnende wetenschapper, docent Metafysica en filosofische antropologie Ype de Boer, promoveerde in 2022 aan de Radboud Universiteit op een proefschrift over het thema 'gelukkig leven' in het werk van de hedendaagse Italiaanse filosoof Giorgio Agamben. Agambens werk staat bekend als zowel erudiet als ontoegankelijk. Dr. De Boer is erin geslaagd diep in dit werk door te dringen en het te plaatsen in de context van interdisciplinaire wetenschappelijke discussies. Jurylid prof.dr. Carlo Beenakker: 'Het proefschrift combineert een elegante, beeldende schrijfstijl met een sterk pedagogische tekstopbouw in een originele methode voor filosofische tekstanalyse. De Boer heeft zo op excellente wijze helderheid gebracht in Agambens alternatieve levensopvatting, een helderheid die verdere ethische en maatschappelijke discussie zal bevorderen.'

'Het werk aan mijn proefschrift heb ik ervaren als een zeer persoonlijke en intieme bezigheid'

De Boer was verheugd om, samen met Yara Al Salman, de prijs in ontvangst te mogen nemen: ‘Het werk aan mijn proefschrift heb ik ervaren als een zeer persoonlijke en intieme bezigheid. Het heeft zoveel van me gevraagd om van de betoverende, maar ongelooflijk weerbarstige teksten van Agamben enigszins goed verteerbare chocola te maken. De bevestiging dat wat ik heb willen uitdrukken, daadwerkelijk van ethische waarde is, betekent veel voor me. En uiteraard ben ik bijzonder vereerd om samen met dr. Al Salman aan de indrukwekkende rij laureaten van het Legatum Stolpianum toegevoegd te mogen worden.’

Het Leids Universiteits Fonds feliciteert de winnaars en genomineerden met hun bijzondere prestatie. 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Beeld in header: de winnaars met de juryleden van de prijs (fotograaf: Monique Shaw)

• luf-prijzen